برآورد تابع تقاضای پول ایران با استفاده از شاخص دیویژیا

بدست آوردن تابع باثبات تقاضای پول، برای اجرای سیاست های پولی مناسب و کارا در اقتصاد، شرط ضروری می باشد، لذا مشاهد می شود که بخش عظیمی از مطالعات انجام یافته در این حوزه، در جهت یافتن تابع تقاضای پول باثبات بوده است. تاکنون، روش مرسوم تجمیع پولی، بر اساس شاخص جمع ساده بوده که با توجه به اینکه مولفه های پولی، بخصوص در تعریف گسترده پول(m2) که جانشین ناقص یکدیگر می باشند، لذا این روش تجمیع پولی که مبتنی بر جانشینی کامل مولفه های خود می باشد، با تئوری های اقتصاد خرد ناسازگار است. در پژوهش حاضر، ابتدا تجمیع پولی بر اساس شاخص دیویژیا که در رده بندی فیشر در رتبه عالی قرار می گیرد، برای هر دو تعریف رایج پول در ایران(m1 و m2) و برای دوره زمانی 1369:1 تا 1387:4، بصورت فصلی محاسبه شده و با شاخص جمع ساده مقایسه می گردد و سپس توابع تقاضای پول بر اساس شاخص های تجمیع دیویژیا و تجمیع جمع ساده برآورد می شود. بر اساس نتایج بدست آمده از آزمون های دیکی- فولر تعمیم یافته و فیلیپس- پرون، ریشه واحد بودن تمامی متغیرها به جز تولید ناخالص داخلی را در سطح معناداری پنج درصد نمی توان رد کرد و لذا همجمع بودن آنها تایید می گردد. همچنین بر اساس آزمون های رگرسیون بازگشتی، ثبات ضرایب پذیرفته می شود و لذا فرضیه وجود شکست ساختاری رد می شود. نتایج بدست آمده از آزمون تصحیح خطا نیز نشان می دهد که در هر دو تعریف حجم پول، در صورت خارج شدن از تعادل، با روش دیویژیا نسبت به روش جمع ساده، سریعتر به تعادل مجدد برمی گردیم. با توجه به اینکه با بوجود آمدن نوآوری های مالی، بی-ثباتی بیشتری در تابع تقاضای پول بوجود می آید بر این اساس توابع تقاضای پول که بر اساس شاخص دیویژیا می باشند قابلیت گنجاندن این نوآوری ها را داشته و طبق نتایج الگوی تصحیح خطا با سرعت بیشتری به تعادل مجدد بر می گردند و لذا ثبات بیشتری دارند.